Historisch: Europees Parlement verwijst wegwerpplastic naar prullenbak

Deze week stemde een ruime meerderheid (87 procent) van de Europese Parlementsleden voor het versterken van maatregelen tegen vervuiling door wegwerpplastic. De stemming is een eerste belangrijke stap vooruit, maar de strijd is nog niet gestreden. Nu zijn de Europese regeringen aan zet. Ook zij moeten een sterke ambitie tonen in de komende weken.

Wat is er beslist?

Er komt een Europees verbod op katoenstaafjes, plastic borden en bestek en andere wegwerpproducten. Opvallend: het Europees Parlement vult die lijst nog aan met voedselverpakkingen in polystyreen, bijvoorbeeld hamburgerdozen in plastic. Zeer terecht, zulke verpakkingen horen niet thuis in de 21ste eeuw.
Naast de doelstelling van de Commissie om minstens 90% van alle drankflessen in te zamelen, vragen de parlementsleden dat minstens 35% van alle drankflessen in 2025 gemaakt zijn met gerecycleerd materiaal. Dat is minder dan de 50% in het Vlaamse verpakkingsplan, maar voor Europa een flinke stap vooruit.

Er komen verder doelstellingen om plastic in tabakfilters te verminderen met 50% tegen 2025 en 80% tegen 2030, en een reductiedoelstelling van 25% voor voedselverpakkingen en bekers. Er komen ook verplichtingen om producten correct te labelen, inclusief chemische producten in wegwerpplastics die mogelijk schadelijk zijn. In hygiëneproducten zoals doekjes worden schadelijke chemicaliën simpelweg verboden.

Producent is verantwoordelijk(er)

Van ontzettend groot belang is de uitbreiding van de producentverantwoordelijkheid. Opruimkosten en sensibilisering (bijvoorbeeld voor drankverpakkingen) zullen nu op rekening van de industrie komen in plaats van de belastingbetaler. Dat zal ook in ons land een grote impact hebben. De zwerfvuilfactuur van 164 miljoen euro die nu vrijwel volledig door lokale besturen in Vlaanderen wordt betaald, belandt binnenkort bij de producenten.

Ook de visserijsector moet aan de bak. Er komen geharmoniseerde standaarden voor visnetten, een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid en een inzamelingsdoelstelling van 50% en recyclage van 15% tegen 2025. Weggegooide visnetten maken een enorm aandeel uit van het plastic in onze zeeën. Daar wil men nu korte metten mee maken.

Waarom is dit een succes?

De industrie heeft tot het laatste moment zwaar gelobbyd om het wetsvoorstel af te zwakken. Toch is het toepassingsgebied van het wetsvoorstel grotendeels bewaard gebleven, en is het op een aantal punten zelfs versterkt. Dat is zeldzaam voor een Europese plenaire stemming waar economische belangen op het spel staan.

Er klinkt nog een valse noot, met name de mogelijkheid die producenten wordt gegeven om hun wegwerpplastic te marketen als herbruikbaar, wat de hele opzet van de nieuwe wetgeving onderuit haalt. Het is van kapitaal belang dat men de definitie van wegwerpplastic in de finale versie van de wet aanpast. We rekenen op het gezond verstand van de ministers die de volgende weken aan de slag gaan met dit dossier.

Plastics

Meer over Plastics