Drainages nabij natuurgebieden moeten vooraf getoetst worden op mogelijke schade aan de natuur. Daarvoor moet een passende beoordeling worden opgemaakt, ook al zijn de drainages niet vergunningplichtig. Dat stelt de Europese Commissie na een klacht van de milieuvereniging Dryade. Deze uitspraak zal ertoe bijdragen dat drainages strikter worden gereglementeerd. De uitspraak zal ook effect hebben op grondwaterwinningen en het stikstofbeleid.
In februari diende de vzw Dryade, lidvereniging bij Bond Beter Leefmilieu, een klacht in bij de Europese Commissie omdat Vlaanderen geen passende beoordeling oplegt voor meldingsplichtige drainages. Het Natuurdecreet stelt namelijk dat enkel ‘vergunningsplichtige’ activiteiten nabij Natura 2000-gebieden moeten onderworpen worden aan een passende beoordeling. En kleinere drainages zijn niet vergunningsplichtig.
Maar dat is in strijd met de Europese Habitatrichtlijn. Die stelt duidelijk dat élke activiteit die schade kan berokkenen aan de natuur, vooraf onderworpen moet worden aan een passende beoordeling. Dus ook activiteiten waarvoor -op zich- geen vergunning nodig is.
Na Wallonië ook Vlaanderen teruggefloten
Voor het droogleggen van landbouwgronden in Vlaanderen, is pas vanaf 50 hectare een vergunning nodig, nabij natuurgebieden is dat vanaf 15 hectare. Maar voor minder dan 15 ha moet de drainage enkel gemeld worden bij het gemeentebestuur. Bovendien moet in dat geval ook niet beoordeeld worden of de drainage een negatieve impact heeft op de natuur. Bizar. Want veel van die drainages leiden vandaag tot een verdere verdroging en degradatie van natuurgebieden.
In feite had de Vlaamse overheid al lang kunnen weten dat deze uitspraak er zou komen. Het Waals gewest werd om exact dezelfde reden tien jaar geleden al teruggefloten door Europa. Daar werd het Waalse natuurdecreet ondertussen aangepast, waardoor ook meldingsplichtige activiteiten passend beoordeeld moeten worden.
Hopelijk zal deze uitspraak ervoor zorgen dat drainages veel strikter worden gereglementeerd en in omvang worden beperkt. Want met de jaarlijks terugkerende droogte is het nu wel overduidelijk: de drainage van landbouwgronden leidt tot schade aan de natuur in de omgeving.
In feite had de Vlaamse overheid al lang kunnen weten dat deze uitspraak er zou komen. Het Waals gewest werd om exact dezelfde reden tien jaar geleden al teruggefloten door Europa.
Ook grondwaterwinningen en luchtwassers onder de loep
De uitspraak van de Europese Commissie zal ook een impact hebben op andere meldingsplichtige activiteiten. In de eerste plaats gaat het dan om grondwaterwinningen. Want ook die zijn, tot een debiet van 5.000 m³ per jaar, vrijgesteld van vergunning. Ook hiervoor geldt momenteel enkel een meldingsplicht.
Maar ook het erg actuele stikstofdossier (PAS) ondervindt potentieel impact van deze uitspraak. Tal van technische maatregelen zoals biologische luchtwassers, die de stikstofdepositie moeten verminderen, vragen namelijk water, veel water (tot 1260 liter per kg afgevangen ammoniak). De grondwaterwinningen die hiervoor nodig zijn, zullen nu per definitie aan een passende beoordeling onderhevig zijn.
Het toont aan hoe technische maatregelen als luchtwassers mogelijk kunnen leiden tot een verschuiving van de problematiek. De luchtwassers slagen er misschien (deels) in om de stikstofdepositie te verlagen, maar verhogen potentieel de druk op leefgebieden die afhankelijk zijn van grondwater, waardoor een goede instandhouding van die leefgebieden - de uiteindelijke doelstelling van de Habitatrichtlijn en dus ook van de PAS - buiten bereik blijft.
