Nu zondag organiseren we een mars naar Brussels Airport. Daarmee steunen we de twintig bewonersgroepen in en rond Brussel die klaar staan met een toekomstplan voor de luchthaven. Kraainems burgemeester Bertrand Waucquez en inwoner Anna Padowska vertellen hoe hun coalitie een individuele strijd tegen geluidshinder kon omvormen tot een maatschappelijk pleidooi voor meer leefbaarheid. “Nu we vanuit één stem spreken, moet de politiek wel luisteren en is er verandering mogelijk.”
“Als je erbij stilstaat, is het gewoon wreed”, vertelt Kraainemmaar Anna, die zich recent aansloot bij de coalitie die BBL in het leven riep voor een leefbare omgeving rond Brussels Airport. “Hoe kan je als werknemer kwaliteitsvol werk afleveren, of het als kind goed doen op school, als je opeenvolgende nachten niet kan slapen? Ik vind het gebrek aan daadkracht van Brussels Airport en onze politici in dit dossier stuitend.”
100 boze brieven
Als jurist heeft Anna de gewoonte om dossiers tot op het bot uit te spitten. “Toen ik als kersverse inwoner van Kraainem de impact van de vliegtuigen ondervond, ging ik op zoek naar de geschiedenis, de politieke context en juridische procedures rond deze kwestie. Dat maakte mij nog kwader en ik begon boze brieven te sturen naar verschillende instanties, waaronder de burgemeester.”
“Een kleine honderd brieven”, lacht Bertrand, die als vicevoorzitter van de Belgische Unie tegen Vliegtuighinder van bij de start toetrad tot de coalitie. “Ik zag meteen een potentiële medestander en contacteerde haar met de vraag of ze zich niet wilde engageren.”
Van kwaad naar erger
Jullie ondervinden als inwoner rond de luchthaven al erg lang veel last van vlieglawaai, maar het brede publiek toont daar doorgaans maar weinig begrip voor. Ze denken: die mensen kiezen toch zelf om op die plekken te gaan wonen?
Bertrand: Vliegtuigen die net boven je hoofd opstijgen of landen: ik heb het altijd gekend. Toen mijn ouders vijftig jaar geleden op de grens van Kraainem kwamen wonen, namen ze de situatie er gewoon bij. Maar vandaag zitten we niet meer in diezelfde situatie. Door de klimaatopwarming zijn de winden veranderd en worden een aantal vliegzones veel vaker gebruikt. Ook kennen we dankzij studies die o.a. BBL liet uitvoeren nu eindelijk ook de gezondheids- en milieu-impact van al dat vliegverkeer.
Anna: De luchthaven jaagt kankerverwekkende stoffen de lucht in en vervuilt de omliggende natuur met PFAS en stikstof. Meer dan 100.000 omwonenden hebben grote gezondheidsproblemen. Dat klinkt als een nachtmerrie, maar is de echte impact van Brussels Airport.
Bertrand: Deze cijfers tonen aan dat onze problematiek geen luxeprobleem is, zoals veel mensen denken. Tegelijk geven ze onze coalitie handvatten om oplossingsgericht naar de toekomst te kijken.
Een gezamenlijke boodschap
Heel wat actiegroepen hebben zich de afgelopen jaren zonder resultaat uitgesproken tegen de geluidshinder van de luchthaven. Hoe onderscheidt deze coalitie zich van eerdere initiatieven?
Anna: In het verleden keek elke actiegroep vooral naar de eigen situatie en dat zorgde voor veel interne verdeeldheid. Jarenlang was dat een voordeel voor de politiek en de luchthaven. Het werd volgens mij zelfs gebruikt als strategie om beleid verder te zetten. Alle voorgaande ministers hebben het ook letterlijk gezegd "We willen wel naar een oplossing zoeken, maar wat moeten we doen? Alle verenigingen zijn verdeeld”.
Bertrand: Voor het eerst in decennia is er eensgezindheid tussen de verschillende bewonersgroepen. De speerpunten die we vandaag naar voren schuiven zijn geen antwoord op problemen in onze eigen achtertuin, maar op problemen die iedereen ondervindt in de regio.
Verminder de lasten
Hoe kregen jullie alle neuzen precies in dezelfde richting?
Bertrand: Dat is allemaal dankzij de sterke en zeer professionele aanpak van Jasper Wouters van BBL. Hij verdient een staande ovatie! Samen hebben we ervoor gezorgd dat naast Vlaamse, ook zoveel Brusselse en Waalse verenigingen zich met een gemeenschappelijke boodschap bij onze actie wilden voegen. Dankzij het onderzoekswerk en de verschillende overlegmomenten hebben we geleerd om verder te kijken dan onze eigen achtertuin. Zo’n proces vergt tijd en energie, maar op het einde van de rit is het veel effectiever.
Anna: In ons plan formuleren we niet alleen een oplossing voor de geluidshinder, maar ook voor onze gezondheid, het milieu en de werkgelegenheid in de regio. We beschermen onze omgeving dus in de brede zin.
Bertrand: Stap voor stap hebben we oplossingen die vandaag op de politieke onderhandelingstafel liggen besproken. En allemaal kwamen we tot het besef dat voorstellen zoals de gebouwen isoleren en geluidsarme vliegtuigen ontwikkelen geen oplossing zijn op korte en middellange termijn. Het aantal vluchten en vliegbewegingen beperken zijn dat wel. Daarom zeggen wij: schaf de nachtvluchten af, voer een lage-emissiezones in en verminder het aantal vliegbewegingen.
Laat jouw stem horen
Op zondag 12 november organiseren jullie een mars naar Brussels Airport. Wat willen jullie daarmee bereiken?
Bertrand: We bevinden ons vandaag op een kantelpunt. Enerzijds loopt binnen enkele maanden de vergunning van Brussels Airport af, een ultieme kans om nieuwe voorwaarden te stellen. Anderzijds hebben we vier onderbouwde en gedragen oplossingen. Dankzij sterk beleidswerk van BBL weten de politiekers ondertussen waar we voor staan. De mars op 12 november is onze kans om te laten zien dat vele bewonersgroepen en ook veel andere mensen achter dit plan staan.
Anna: In Europa zijn er trouwens heel wat grote luchthavens die nachtvluchten hebben afgeschaft en die hun vliegbewegingen hebben beperkt. Het toont aan dat wat wij vragen niets uitzonderlijk is, maar perfect mogelijk.
Samen het verschil maken
Jullie hebben met de coalitie al een intense periode achter de rug: de werkgroepen, het lobbywerk en nu de organisatie van de mars. Hebben jullie nooit gedacht: ik stop ermee?
Anna: Ik werk voor het Europees Parlement en daar gebeuren discussies doorgaans niet met 20, maar met 100 mensen. Ik ben dus wel wat gewend (lacht).
Bertrand: Je weet op voorhand dat zo’n engagement veel energie vergt. Zowel Anna als ik hebben een drukke job, maar het is gewoon de moeite om door te zetten. Ik geloof echt dat we met de coalitie een verschil (kunnen) maken.
Stap op zondag 12 november mee in de mars naar Brussels Airport.
__ __ __ __ __ __ __ __ __
Meer over het toekomstplan. Wij vragen ...
1. Een verbod op nachtvluchten
Nachtvluchten verhogen bij 215.000 omwonenden het risico op hart-en vaatziekten. Met een verbod op nachtvluchten tussen 23u en 7u hebben mensen niet alleen hun slaap terug, de gezondheidswinst is gigantisch.
2. Een maximum aantal vliegbewegingen
We vragen een maximum 220.000 (ipv 239.000) vliegbewegingen per jaar, en maximum 74 bewegingen/uur voor piekperiodes. Door nachtvluchten af te bouwen en korte-afstandsvluchten te vervangen door internationaal treinvervoer kunnen we dit plafond realiseren en tegelijkertijd de bereikbaarheid van Brussel en ons land behouden. Door de prijs per vlucht te verhogen, blijft de luchthaven economisch rendabel en ontwikkelen we meer kwalitatieve en volwaardige jobs.
3. Een lage-emissiezone in de lucht
Wat kan op de grond in grote steden zoals Antwerpen, Brussel en Gent, moet ook kunnen in de lucht: een lage-emissiezone voor alle vliegtuigen die opstijgen en landen, en dat zowel voor geluid als voor de uitstoot van CO2, fijn stof en stikstofoxiden. Hoe? Vervang verouderde, zeer vervuilende en lawaaierige vliegtuigtypes, door modernere en duurzamere vliegtuigen. Grote luchthavens in onze buurlanden tonen vandaag al dat het kan.
4. Voer geluids- en frequentienormen in
Neem geluids- en frequentienormen op in de nieuwe vergunning, op basis van de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie. Maak ze juridisch afdwingbaar bestraf ze bij overtreding. Om de normen te kunnen meten, moet de overheid het netwerk van meetpunten uitbreiden en ad hoc metingen met een mobiele geluidsmeter mogelijk maken.
