Tata Steel, de staalreus uit IJmuiden (Nederland) heeft samen met de grootste vakbond van Nederland, FNV, plannen gesmeed om klimaatneutraal te worden in 2050. Zo zou de staalproductie in 2030 al op groene waterstof kunnen draaien. De vakbond ijverde, met steun van de milieubeweging, voor de waterstofpiste en niet voor koolstofopvang, de optie die de Nederlandse regering voorstelde. Kunnen onze Vlaamse vakbonden bij ArcelorMittal Gent hetzelfde?
Begin mei schreef de overheid de Expression of Principles om Tata Steels CO2-uitstoot met 5 miljoen ton per jaar terug te dringen. Een stevig akkoord dus in de strijd om Nederlands grootste uitstoter aan te pakken. Tegelijkertijd schreef het FNV (Federatie Nederlandse Vakbond) aan een plan om de staalindustrie te vergroenen. En zo werd het ‘plan Zeester’ geboren. In dat plan werd niet koolstofopvang maar wel de omschakeling naar waterstof aanbevolen.
Gebaseerd op het plan van de vakbonden schreef de milieubeweging een brief naar de Minister van Economie en Klimaat om de verduurzaming van Tata Steel te versnellen. En dat werpt zijn vruchten af. Het lijkt er namelijk op dat alle partijen op dezelfde golflengte zitten: vakbonden, milieubeweging, overheid, maar belangrijker, ook Tata Steel.
Zo houdt Tata Steel nu ook rekening met de waterstofpiste, om snel hun kolen, nodig in het productieproces van staal, uit te faseren. En dat is een grote verdienste van de FNV, die nadacht over de toekomst van Tata Steel en de investeringscycli van de overheid. Eerst investeren in koolstofopvang en daarna in waterstof, dat zagen ze niet gebeuren. Voor CO2-opslag blijken namelijk veel subsidies nodig. Volgens FNV kon dit maar beter direct geïnvesteerd worden in waterstof.
Het belangrijkste argument voor het toekomstplan van TATA Steel zijn duurzame jobs.
Om de jobs hier te houden, zo schatte het FNV in, is het beter om meteen te investeren in de langetermijnoplossing voor de staalindustrie: waterstof en hernieuwbare energie om die op te wekken. Het belangrijkste argument voor dit toekomstplan zijn duurzame jobs. Nederland zal op die manier een voortrekkersrol zal spelen in de verduurzaming van de wereldwijde staalindustrie.
Hoe kijken andere vakbonden naar de staalindustrie?
Ook bij andere vakbonden in Europa staat de klimaattransitie van de staalindustrie al een tijdje hoog op de agenda. Zo pleit het “European Steel Action Plan” van de Europese industrievakbond IndustriAll voor een ambitieus stimuleringspakket en andere maatregelen om de staalsector koolstofvrij te maken. Ook hier wordt vergroening gekoppeld aan het behoud van jobs: men vraagt overheden om sterk industriebeleid te voeren, om de Europese staalindustie tegen jobverlies en tegen oneerlijke concurrentie uit andere continenten te beschermen.
Een Vlaamse vakbond als ABVV Metaal is zich ten volle bewust van de uitdagingen van de staalsector, en sluit zich aan bij de acties van IndustriAll. De vakbond ijvert voor een sterke en duurzame staalindustrie, en wil graag een actieve rol vervullen bij de transitie.
Om onze Gentse staalreus naar klimaatneutraliteit te leiden tegen 2050, is ook een degelijk plan nodig. Een plan waarbij de milieubeweging én de vakbonden betrokken zijn. Niet alleen om de uitstoot te verminderen, maar ook voor de toekomst van onze industrie zelf.
Welk pad is uitgetekend voor onze Vlaamse industrie?
Voor de Vlaamse industrie werd eind 2020 een roadmap-analyse uitgevoerd om de mogelijke technologische paden in kaart te brengen, zonder een duidelijke keuze naar voren te schuiven. Zo kan ArcelorMittal omschakelen op waterstof, haar uitstoot opvangen via CCS, of een deel van haar steenkool vervangen door afval en biomassa.
Een duidelijke keuze voor onze Vlaamse staalreus is er nog niet. Na de zomer zou minister van Economie Hilde Crevits met het vervolgtraject op deze roadmap-analyse komen. Doel: het brede industriële transitiekader verankeren en strategienota's opstellen die vijfjaarlijks worden geactualiseerd.
Om onze Gentse staalreus naar klimaatneutraliteit te leiden tegen 2050, is ook een degelijk plan nodig. Een plan waarbij de milieubeweging én de vakbonden betrokken zijn. Niet alleen om de uitstoot te verminderen, maar ook voor de toekomst van onze industrie zelf. Zo kunnen we ArcelorMittal hier verankeren met toekomstbestendige en lokale jobs.
* Beleidsexpert Zware industrie Tycho Van Hauwaert droeg bij aan de totstandkoming van deze tekst
