Opgeleverd voor het kabinet van vice-eersteminister, Minister van Ambtenarenzaken, Overheidsbedrijven, Post & Telecom, Petra De Sutter op 15 juli 2023
Auteurs:
- Koen Mommens en Cathy Macharis - Mobilise - Vrije Universiteit Brussel
- Marie Desrousseaux en Jolan Rijmenams - Bond Beter Leefmilieu
- Johan Peeters – consultant duurzame stadslogistiek - Fishermen bvba
Download de studie:
Managementssamenvatting
E-commerce is er om te blijven. Door zijn snelle groei vormen de last-mile leveringen een uitdaging vanuit economisch, ecologisch en maatschappelijk perspectief. Verschillende actoren zijn betrokken bij e-commerce en elk staan ze in voor verschillende keuzes gerelateerd aan de aankoop en het logistiek proces. Een eerlijk en duurzaam e-commerce systeem houdt bijgevolg rekening met alle actoren waarbij de negatieve gevolgen en lasten voornamelijk lokaal ondergaan worden en de baten en marges zich voornamelijk internationaal bevinden bij de online platformen.
Het streven naar een duurzaam e-commerce systeem brengt het Kabinet De Sutter naar voor in haar bestek voor een Charter Duurzame E-commerce. Het Kabinet De Sutter heeft reeds een aantal initiatieven en onderzoekstrajecten lopen of afgerond. Bovenstaande initiatieven tonen een engagement aan, waarbij de vraag rijst hoe dit engagement best gerealiseerd kan worden in een verbintenis. Dit kan door een charter of keurmerk zoals het Kabinet De Sutter voorstelt. Deze opdracht vraagt om een verkennende studie voor de opmaak van een charter/keurmerk voor “duurzame e-commerce”. Deze voorstudie werd gegund aan het consortium van de Vrije Universiteit Brussel, Fishermen en Bond Beter Leefmilieu.
Het hoeft geen betoog dat het aantal betrokken actoren hierbij enorm is en dus ook de belangen verschillen. De voorstudie vereist daarom een uiterst inclusief karakter. Er werd gekozen om iedereen rond de tafel te vragen: de verschillende Belgische koepels die de e-commerce sector vertegenwoordigen (Comeos, BeCommerce/Safeshops, Unizo) de logistieke operatoren (Belgian Cycle Logistics Federation, bpost, PostNL, Amazon, Cainiao) en expert organisaties in logistiek (VIL, Logistics in Wallonia) en andere belanghebbenden zoals (Canopea, FOD Economie, Test-Aankoop). Eveneens werd tijdens de stakeholdersessies het woord gegeven aan bestaande of in ontwikkeling-zijnde initiatieven die duurzaamheid binnen verkoop op afstand willen stimuleren.
Alle actoren binnen de e-commerce sector die deelnamen aan de voorstudie zijn het allemaal eens: duurzaamheid - economisch, ecologisch en maatschappelijk - is een topprioriteit en samen kan het verschil gemaakt worden. De eerste stap: de inspanningen binnen de duidelijk maken aan de hand van een uniform, vrijwillig gedragen label met als doel consumenten te nudgen naar de meest duurzame optie en e-sellers inzicht te laten verwerven in hun duurzaamheidsstrategie. Er wordt expliciet gekozen voor een label, niet een charter omdat op deze wijze bindende voorwaarden worden opgelegd.
Het label focust in eerste instantie op fysieke producten en percipieert duurzaamheid op vlak van de sociale component, oorsprong van producten, logistieke activiteiten, consumentenbeslissingen en aanvullende elementen zoals verpakking, circulaire stromen, aangeboden leveropties en de duurzaamheidsimpact van warehousing. Er wordt gestreefd naar een bovenwettelijk label dat wordt beheerd door een samenwerking van Belgische organisaties die e-sellers als leden hebben. De parameters worden bepaald door een breed gedragen technisch comité en er wordt gefocust op internationale alignering. Een externe auditor evalueert de aanvragen zodat totale objectiviteit en onafhankelijkheid wordt gegarandeerd.
De conclusie na dit hele traject was dan ook zeer unaniem: dit kan enkel gerealiseerd worden indien de betrokken actoren er samen de schouders onder zetten. Hoewel er nog een vraag in de markt zal worden gezet vanuit het Kabinet De Sutter omtrent het ontwikkelen van een label, kan deze consensus reeds als een zeer belangrijke mijlpaal beschouwd worden. De complexiteit van het e-commerce systeem vraagt immers langdurige samenwerking.
