Gelukkig begint geleidelijk aan door te dringen dat de nucleaire renaissance een sprookje is: een dure afleiding van de plicht om in te zetten op hernieuwbare energie.
Op 21 maart hield het Internationaal Nucleair Energieagentschap (IAEA) op uitnodiging van Premier De Croo een grote internationale top rond kernenergie, in Brussel. Een evenement achter gesloten deuren waar kritische stemmen niet welkom waren. Bond Beter Leefmilieu organiseert daarom dezelfde dag een “alternatieve kerntop” om een kritische uit elkaar zetting aan te wakkeren.
De internationale kernenergietop in Brussel moest vorige week de claim van op de COP in Dubai body geven. De “eerste nucleaire top ooit” zou banken overtuigen om kernenergie in hun leningenbeleid op te nemen en het, uit klimaatoogpunt, aan investeringen in zon- en windenergie gelijk te stellen. De sector presenteerde haar droom – een verdrievoudiging van de bestaande capaciteit tegen 2050 – met een prijskaartje van 5000 miljard euro.
De aanwezige bankiers waren alvast niet onder de indruk: “We beschouwen nucleaire investeringen als erg riskant”, klonk het bij de Europese Investeringsbank, die vervolgens aanbeval om in hernieuwbare energie te investeren. Even duidelijk was het antwoord van de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling: “Nuclear goes last.” Ook in de pers werden gelukkig voldoende kritische vragen gesteld.
Nucleaire illusies doorprikt
In die kritische geest organiseerden Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace, Canopea en enkele Europese milieukoepels de conferentie “Why Nuclear Won’t Save the Climate”. De realiteit van de nucleaire sector is immers helemaal niet zo rooskleurig als gewoonlijk gedacht wordt.
Globaal bekeken is het aantal reactoren en hun elektriciteitsproductie al twee decennia bijna stabiel gebleven. Het bestaande reactorbestand is bejaard. China uitgezonderd gaan er elk jaar meer reactoren van het net dan er nieuwe aangesloten worden.
Voor een nieuwe groei van kernenergie wil de sector drie uitdagingen oplossen: bestaande oude reactoren moeten langer open blijven, er moeten nieuwe reactoren van de huidige derde generatie bijgebouwd worden, en een heel nieuwe generatie van reactoren moet ontwikkeld worden, die in een toekomstig decentraal energiesysteem flexibel kunnen draaien: de zogenaamde Small Modular Reactors (SMR’s).
Deze drie doelstellingen zijn, zacht gezegd, onrealistisch.
Er kan geen sprake zijn van massale groei. Hoogstens kan een deel van de vloot verlengd worden, zoals in België. Maar dat blijkt een erg dure zaak te zijn, waarvoor de staat en de belastingbetaler het risico dragen. In het beste geval kunnen enkele nieuwe reactoren worden gebouwd. Maar ook dit vergt de inzet van massaal veel openbare middelen en immens veel geduld. Gemiddelde bouwtijd: 15 jaar. Gemiddelde kost: 15 miljard euro. Dit zijn tijd en geld die we simpelweg niet hebben. De SMR’s, die misschien, heel misschien, tegen 2050 beschikbaar kunnen zijn, zijn al helemaal een gok. Er is echter geen empirische bewijs dat deze per stuk goedkoper worden door er meer van te bouwen.
Die structurele problemen maken kernenergie allesbehalve geschikt om de bevoorradingszekerheid, lage elektriciteitsprijzen of een grotere onafhankelijkheid van de energievoorziening te garanderen. Tekenend is dat China, het enige land dat erin slaagt om de nucleaire sector te laten groeien, ook het land is het sterkst van al inzet op hernieuwbare energie: het is wereldkampioen in elektrificatie en de uitrol van zonne- en windenergie.
De vraag of een land op kernenergie inzet, is en blijft een politieke keuze. Er zijn verschillende redenen waarom staatshoofden voor kernenergie kiezen. En die zijn heel vaak niet zo vredelievend. Zo is Rusland een van de grootste promotors van kernenergie. Op die manier hebben ze al heel wat landen aan zich gebonden.
De officiële kernenergietop werd geopend met twee claims: kernenergie gaat sterk groeien en klimaatneutraliteit is niet haalbaar zonder nucleair. Gelukkig begint geleidelijk aan door te dringen dat de nucleaire renaissance een sprookje is: een dure afleiding van de plicht om in te zetten op hernieuwbare energie.
Vind hier de bijdragen van de top Why Nuclear Won't Save the Climate terug:
- Anke Herold: The claim to triple nuclear by 2050: IPCC scenarios vs forecast development of nuclear
- Mycle Schneider: The World Nuclear Industry Status Report 2023+
- Alex Polfliet: LTO of Tihange 3 & Doel 4
- Joannes Laveyne: Nuclear reactor construction time and cost: lessons learned from (recent) history
- Jan Vande Putte: The Russian Nuclear Threat: Rosatom & its partners
Ook interessant
- CAN Europe: position paper
- European Environmental Bureau: Nuclear Phase-out: How renewables, energy savings and flexibility can replace nuclear in Europe
