Flash forward naar 2050. Jong en oud leven dichter bij elkaar in groene, gezellige wijken. Verkavelen en verlinten doen we al lang niet meer. Extra woningen die nodig zijn, bouwen we zoveel mogelijk in de stad of het dorp. Onze gemeente is zo ingericht dat wonen, werken en winkelen allemaal in het centrum van onze steden, dorpen en wijken gebeurt. Die zijn makkelijk te bereiken met de fiets, trein, elektrische bus of zelfrijdende deelwagen. Onze boodschappen doen we grotendeels te voet, kinderen springen ’s morgens op de fiets naar school, we komen zonder (file)stress aan op het werk. En door slimme ontwerpen zitten we niet in onpersoonlijke blokkendozen, maar in karaktervolle woningen met aandacht voor zowel privacy als sociale contacten. De open ruimte die vrijkomt door efficiënter ruimte te benutten, richten we in met natuur waarvan we samen kunnen genieten. Dat is de duurzame toekomst waar we in Limburg van dromen.
De stads- of dorpskern versterken staat daarbij centraal. Hogere bouwdichtheden in het centrum en woonvormen die afgestemd zijn op de noden en wensen van de inwoners, zorgen voor meer woongenot. Het openbaar vervoer en het delen van auto’s wordt rendabeler. Door meer woningen te bouwen in het centrum, is de economische basis voor lokale handelszaken sterker. De cafés en terrassen zitten vol, de bakker om de hoek doet goede zaken.
Door compacter te bouwen blijft er meer ruimte voor publiek groen en blauw waar we samen van kunnen genieten, en die het mogelijk maakt om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen. Er gaat minder energie verloren en collectieve energienetten op basis van duurzame energiebronnen zijn haalbaar en betaalbaar. Een kernversterkende ruimtelijke ordening vormt zo mee de basis voor een klimaatneutraal Limburg: een ambitie die we samen met alle Limburgse lokale besturen nastreven.
Met het leertraject ‘klimaatvriendelijke kernversterking’ gingen we samen met de Limburgse steden en gemeenten en gesteund door Bond Beter Leefmilieu en Dubolimburg op zoek naar oplossingen die getest zijn in de praktijk. De beste daarvan werden gebundeld in dit receptenboek. Wij hopen jullie hiermee te inspireren om zelf aan de slag te gaan. Niet alleen voor het klimaat en de biodiversiteit, maar ook voor het welzijn van de Limburgers en een sterk lokaal economisch weefsel.
Bert Lambrechts
Gedeputeerde voor Milieu en Klimaat provincie Limburg
Inhoud
Voorwoord
Inleiding
Hoofdstuk 1: waar (ver)bouwen we beter wel, waar niet?
- Recept 1: De knooppuntenkaart als vertrekpunt om kansen te vinden
- Recept 2: De juiste woningen op de juiste plekken dankzij een woonomgevingsplan
- Recept 3: Woonuitbreidingsgebieden omvormen tot open ruimte
Hoofdstuk 2: Hoe stuur je als gemeente kernversterking aan?
- Recept 4: Breng vraag en aanbod in kaart
- Recept 5: Start vanuit de identiteit en beeldkwaliteit van je gemeente
- Recept 6: Hoe dicht is te dicht? Leefkwaliteit als doel
- Recept 7: Stapelen en schakelen met woningen
- Recept 8: De tweegezinswoning
- Recept 9: Collectief bouwen en wonen
- Recept 10: Binnengebieden ontwikkelen
- Recept 11: Religieus erfgoed duurzaam inzetten
- Recept 12: Verdichten van verouderde buurten
- Recept 13: Ruimtelijke ordening op maat van fietsers
- Recept 14: Verdichten en vergroenen
- Recept 15: Ontharden als oplossing voor watertekort en overstromingen
- Recept 16: Onderhandelen met ontwikkelaars
- Recept 17: Concurrentiedialoog en marktverkenning
- Recept 18: Draagvlak zoeken voor verdichting
- Recept 19: Een internetplatform en social media voor participatie
- Recept 20: Stedenbouwkundige lasten als instrument voor maatschappelijke return
- Recept 21: Eigen gronden of gebouwen strategisch inzetten
- Recept 22: Erfpacht als alternatief voor grondaankoop
Hoofdstuk 3: Kernversterking als basis voor duurzame energie
- Recept 23: Een warmtezoneringsplan voor warmte zonder olie of gas
- Recept 24: Een stappenplan voor warmtenetten
- Recept 25: Zon en wind voor iedereen dankzij een coöperatieve
