Aan welke wieltjes draait de Vlaamse regering om de klimaatsprong van de industrie vorm te geven? - © Pixabay

Op naar de klimaatsprong voor Vlaamse industrie

Aan welke wieltjes draait de Vlaamse regering om de klimaatsprong van de industrie vorm te geven? - © Pixabay

Eind oktober wijzigde de Vlaamse regering het decreet dat instaat voor de organisatie en financiering van het wetenschaps- en innovatiebeleid. Minister van Economie Hilde Crevits (CD&V) wilde vanuit dat decreet graag een opening maken voor de industriële klimaattransitie. Is dat gelukt? Ten dele, al moet het echte huiswerk nog gemaakt worden. Bond Beter Leefmilieu legt haar expertise en studiewerk in elk geval graag op tafel om de industrie van de toekomst mee vorm te geven.

Amper 4 artikelen: meer was er niet nodig om een nieuw hoofdstuk voor het beleidskader van de Vlaamse industriële klimaattransitie in te passen in het bestaande decreet. Toch is de minister daar aardig in geslaagd.

Het doel: een de industriële transitie van start laten gaan. Tot vandaag is daar amper beleid voor in Vlaanderen. De industrie zit weggestopt in het EU-emissiehandelssysteem en er wordt wat aan energie-efficiëntie gewerkt met de energiebeleidsovereenkomsten (EBO’s) en er zijn wat subsidies om processen te transformeren. Maar een algemene visie: die ontbrak. Daar kan nu verandering in komen. 

De Vlaamse klimaatsprong

Voortaan staat de Vlaamse regering in voor de coördinatie van het industriebeleid, en waakt ze over de industriestrategie. Belangrijk is dat er aandacht is voor het participatieve karakter: overleg met maatschappelijke actoren, waar zeker ook de milieubeweging een rol kan en moet spelen.

Het belangrijkste luik - nog in opmaak - is de gloednieuwe vijfjaarlijkse programmanota. Die nota gaat zowel over de evaluatie en analyse van het industriebeleid, als over doelstellingen op korte en middellange termijn en over beleidsopties in de geldige regeerperiodes.

Ook interessant: de maatregelen in de programmanota houden rekening met de Europese en internationale dimensie van de industriële klimaattransitie. Het Vlaamse programma zal besproken worden met maatschappelijke actoren via de SERV en Minaraad. Over het programma zal ook elke vijf jaar gedebatteerd worden in het Vlaams Parlement. Dit alles zorgt voor extra democratische controle, zonder meer een goede zaak. 

Studie over toekomst klimaatneutrale industrie onder de aandacht

Het  laatste artikel in het decreet gaat over de uitvoering. VLAIO zal voorzitter zijn van een permanent overlegorgaan met industriële partners en zal de hele transitie van de industrie coördineren. De milieubeweging krijgt geen zitje in dit overlegorgaan, maar in het stakeholderoverleg, een klankbordgroep. Zal dat orgaan kunnen wegen op de richting van het industriële beleid? Of is het enkel voor de schone schijn?

BBL staat alvast klaar om ideeën en relevant studiewerk aan te brengen. Zo publiceerden we begin oktober een studie over de toekomst van onze Vlaamse industrie. Die is hartelijk ontvangen door de minister: “BBL heeft een maatschappelijke taak als uitdager voor vooruitstrevende ambities en scenario’s. Het is voor het debat altijd zinvoller als zo’n alternatieve aannames en trajecten helder zijn geformuleerd, met een vergelijkbare simulatietool.”

In de commissie economie werden ook parlementaire vragen gesteld over deze studie. Daar kwam naar boven dat de studie zal worden meegenomen in het overleg rond het industrieel transitiekader. De aannames in de studie (inzake circulariteit en elektrificatie) zullen worden afgetoetst op haalbaarheid. 

 

Het zal zaak zijn dat de Vlaamse regering de programmanota vult met voldoende ambitie.

Het echte huiswerk ligt klaar

Intussen kwam de minister met een voorstel om de subsidies, die nu zonder voorwaarden naar de industrie gaan, te hervormen. Op zich gaat het enkel om de ecologiesteun (30 mln in 2022) en de strategische transformatiesteun (~25 mln euro per jaar), maar de richting is duidelijk: de industrie zal een plan richting klimaatneutraliteit op tafel moeten leggen om nog aanspraak te kunnen maken op subsidies.

Vervolgens, en dat is het echte huiswerk, kijken we ontzettend hard uit naar de Vlaamse programmanota. Het aangepaste decreet passeert binnenkort bij de Raad van State en verschijnt in december in het Vlaams Parlement. Dan zal Bond Beter Leefmilieu, tijdens een hoorzitting met de commissieleden, het industriële beleid bespreken en haar studie daarover voorstellen. Het zal zaak zijn dat de Vlaamse regering de industrieprogrammanota vult met voldoende ambitie, de juiste richting voor technologische keuzes vooropstelt, linken legt met nieuwe infrastructuur en sturende financiële instrumenten aankondigt. 

Zware industrie Circulaire businessmodellen

Meer over Zware industrie, Circulaire businessmodellen