De milieuorganisaties Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace en Inter-Environnement Wallonie verwelkomen de waterstofstrategie die de federale regering vandaag heeft voorgesteld. “Deze strategie schept het kader richting 100% hernieuwbare energie en legt de juiste klemtonen voor de komende jaren”, aldus de organisaties. Tegelijk waarschuwen ze voor kapers op de kust, met name de gassector. Er moet over gewaakt worden dat zij geen projecten ontwikkelen die ons blijven vastketenen aan fossiel gas. Naast de federale regering moeten nu ook de gewesten hiervoor hun verantwoordelijkheid nemen.
Elektriciteit waar het kan, waterstof waar het moet
De waterstofstrategie stelt de prioriteiten op langere termijn duidelijk: waterstof zal een belangrijke rol spelen in de transitie naar 100% hernieuwbare energie, maar moet wel gereserveerd worden voor efficiënte toepassingen. De strategie biedt een basis om een gedetailleerde waterstofladder [1] op te stellen, die aangeeft welke toepassingen best wél of niét op waterstof kunnen overschakelen.
“De waterstofstrategie biedt een kans om voorbij de hype te kijken, en waterstof enkel toe te passen waar het de efficiëntste en beste energiedrager is”, zegt Jan Vande Putte, energie-expert bij Greenpeace. “Waterstof heeft zijn plaats als feedstock in de chemische industrie, op lange termijn voor lucht- en scheepvaart op lange afstand, en eventueel voor elektriciteitsproductie. Maar om woningen te verwarmen of voertuigen aan te drijven, zal elektriciteit altijd efficiënter zijn dan waterstof.”
Fossiele lock-in vermijden
De waterstofstrategie stelt terecht dat waterstof met hernieuwbare energie moet gemaakt worden en dus hernieuwbare of ‘groene’ waterstof moet zijn. Daarvoor is een Europese certificering vereist en België moet daarin een voortrekkersrol spelen. Bovenal moet erover gewaakt worden dat de waterstofstrategie geen vrijgeleide wordt voor de uitbouw van fossiele infrastructuur met CCS (carbon capture & storage), waar zogeheten ‘blauwe’ maar nog steeds fossiele waterstof geproduceerd wordt. Die investeringen zouden namelijk kunnen leiden tot een lock-in, die ons nog vele jaren vastketent aan fossiel gas.
Het gros van de hernieuwbare waterstof zal bovendien afkomstig zijn van buiten België. “Dit is een grote opportuniteit voor offshore wind in Noord-Europese wateren in de toekomst. Dit creëert grote kansen voor de offshore-industrie waar ons land nu al sterk in is”, aldus Vande Putte.
Hergebruik bestaande gasbuizen
Positief is dat de federale strategie focust op gecentraliseerde infrastructuurprojecten, die gericht zijn op het industriële gebruik van waterstof. Bestaande leidingen moeten zoveel mogelijk omgevormd worden tot waterstofleidingen. De gasinfrastructuur in ons land is vandaag immers al zeer sterk ontwikkeld, en er zal almaar minder capaciteit nodig zijn als gevolg van de elektrificatie van verwarming.
Gewesten aan zet
Deze federale waterstofstrategie is een stevige aanzet, maar belangrijke hefbomen liggen bij de gewesten. Zo moet op gewestelijk niveau een programma uitgerold worden om gezinnen "van het gas af" te helpen. Er is namelijk geen toekomst voor gas op huishoudelijk niveau, noch voor warmte, noch voor transport.
"De gassector geeft vandaag nog premies voor gasketels om zo het eigen gasnet bestaansrecht te geven", zegt Erwin Cornelis van Bond Beter Leefmilieu. "Toch moeten we van het gas af voor wegtransport en verwarming, ook als dat gas hernieuwbare waterstof is. We roepen Vlaanderen dan ook op om haar Vlaamse waterstofstrategie [2] in lijn te brengen met de federale, en de inzet van waterstof voor transport en verwarming van gebouwen te herzien."
Noten:
[1] Een voorbeeld is de waterstofladder ontwikkeld door Michael Liebreich: https://twitter.com/MLiebreich/status/1446750458274537481
[2] De Vlaamse Waterstofvisie voorgesteld in 2020: https://beslissingenvlaamseregering.vlaanderen.be/document-view/5FAD539C20B6670008000274
