Nog eens 20 of 30 jaar wachten op schone lucht is geen optie.

Foto: Ruth Hartnup

Luchtbeleidsplan: wat minder mist, alstublieft

Nog eens 20 of 30 jaar wachten op schone lucht is geen optie.

Foto: Ruth Hartnup

De Vlaamse Regering werkt aan een nieuw luchtbeleidsplan. Het is een goede zaak dat de aanbevelingen van de WHO als doelstelling zijn opgenomen en dat de regering zich engageert om een kilometerheffing voor personenwagens in te voeren. Maar de timing en concrete invulling blijven veel te vaag. Daarom dient Bond Beter Leefmilieu samen met Greenpeace, Natuurpunt en de West-Vlaamse Milieufederatie een inspraakreactie in: nog 20 of 30 jaar wachten op een gezonde luchtkwaliteit is geen optie.

De juiste normen

Het plan bevat doelstellingen op korte termijn (nu te behalen), middellange termijn (2030) en lange termijn (2050). Op korte termijn moeten overal de wettelijk bindende Europese grenswaarden gehaald worden. Zoals we uit CurieuzeNeuzen leerden, worden die normen op de meeste plaatsen in Vlaanderen gehaald, maar blijven er knelpunten langs drukke wegen met veel verkeer.

Op middellange termijn moeten de gezondheidsproblemen door luchtvervuiling gehalveerd worden, op lange termijn moeten we volledig voldoen aan de WHO-advieswaarden (die veel strenger zijn dan de Europese normen). Dat de advieswaarden van de WHO worden gehanteerd als langetermijndoelstelling, is positief.

Overheden verschuilen zich al eens achter het feit dat we de Europese normen bijna overal halen. “Probleem opgelost”, klinkt het dan. Uit veelvuldig onderzoek blijkt echter dat ook bij luchtvervuiling onder de Europese normen gezondheidsproblemen optreden. De volksgezondheid kan niet wachten: daarom  zijn wij van mening dat de advieswaarden van de WHO al veel sneller moeten behaald worden. Nog tot 2050 ongezonde lucht inademen is geen optie.

Verkeer: graag niet zo vaag

Het luchtbeleidsplan bevat een belangrijk luik over wegverkeer, al ontbreekt voor de belangrijkste maatregelen een concrete timing en invulling. Zo bevat het plan het engagement van de regering voor de invoering van een kilometerheffing voor personenvervoer. Daarmee wil men het aantal afgelegde autokilometers met een vijfde verminderen. Dit voornemen blijft echter heel vaag, zonder concrete timing. Er komt opnieuw een diepgaand onderzoek, terwijl er de afgelopen jaren al verschillende onderzoeken en proefprojecten plaatsvonden (die allemaal positieve resultaten gaven). Wij pleiten voor een snelle invoering, voortbouwend op de lessen uit de invoering van een kilometerheffing voor vrachtwagens.

Verder stelt het plan een wettelijk kader voor ultralage-emissiezones (ULEZ) voorop. Ook dat vinden we een goed voorstel, maar gezien de urgentie op vlak van luchtkwaliteit en klimaat is het te vrijblijvend geformuleerd. Dit ULEZ-kader mag geen dode letter blijven, steden en gemeenten moeten dit gekaderd zien in een ambitieuze, coherente visie om wagens met verbrandingsmotor uit te faseren.

Landbouw met een luchtje

Het plan moet sterker inzetten op minder luchtvervuiling door intensieve veeteelt. Deze sector is verantwoordelijk voor een groot aandeel in secundair fijn stof (fijn stof dat gevormd wordt door chemische reacties in de lucht). Het luchtplan zet vooral in op filters bij nieuwe stallen - en vergeet daarbij de stallen die er al staan. In 2030 zal ongeveer 60 procent van de varkens nog steeds gehouden worden in een stal zonder luchtwasser.

Om dat te verhelpen, vragen wij bijkomende maatregelen. Daarnaast vragen de milieuverenigingen dat op korte termijn onderzocht wordt welk effect een afbouw en een regionale spreiding van de veestapel op de luchtkwaliteit zou hebben.

Wat met hout?

De maatregelen rond huishoudelijke houtverbranding moeten ambitieuzer. De Green Deal Houtverbranding, de belangrijkste maatregel rond hout stoken in het plan, vertrekt te veel vanuit het idee dat de houtverbranding wat efficiënter moet gebeuren. De Deal stuurt aan op vervanging van oude door nieuwe verbrandingsinstallaties. Andere opties komen onvoldoende in het vizier. Verder moeten registratie, controle en handhaving veel beter uitgewerkt worden. Zonder een goede registratie en handhaving is het dweilen met de kraan open.

> De volledige inspraakreactie

> Het ontwerp luchtbeleidsplan

Luchtkwaliteit

Meer over Luchtkwaliteit