CO2-uitstoot naar nul
De grote energie-intensieve sectoren zoals de raffinage, chemie, ijzer- en staalproductie zijn verantwoordelijk voor bijna een derde van de Vlaamse CO2-uitstoot. De uitstoot van die bedrijven bleef de voorbije jaren zo goed als stabiel: tussen 2008 en 2016 daalde hij met 5 procent, tussen 2014 en 2016 steeg hij weer. Toch is er vandaag nog steeds geen duidelijk klimaatbeleid voor de industrie in Vlaanderen. En dat terwijl de tijd dringt. Om de risico’s van de klimaatverandering binnen de perken te houden, moet de CO2-uitstoot in zowel Europa als Vlaanderen voor 2050 naar nul. De industrie kent investeringsscycli van 20 tot 30 jaar, er blijft dus nog maar één grote investeringsronde over tot die deadline om dat te veranderen.
Versterk Europees concurrentievermogen
‘De Europese industrie produceert vandaag al het meest klimaatvriendelijke cement en staal ter wereld. Als de regels nog strenger worden, gaat al die productie gewoon weg en zal de uitstoot wereldwijd nog meer toenemen.’ Het is een veelgehoorde en tot op zekere hoogte terechte klacht. Daarom willen wij een CO2-heffing invoeren aan de Europese grenzen: producten die met veel broeikasgassen gemaakt zijn, komen er enkel in als ze een prijs betalen die overeenkomt met de prijs op CO2 die in Europa van toepassing is. Zo kunnen de Europese bedrijven hun concurrentievermogen behouden.
Op haar beurt moet de industrie hier dan ook wel haar verantwoordelijkheid opnemen: we voeren een CO2-prijs in via een versterkt ambitieniveau binnen EU ETS, die werkt als financiële prikkel voor de bedrijven om hun klimaatvervuiling af te bouwen.
De EU kan ook de producenten van het meest klimaatvriendelijke staal en cement bevoordelen in openbare aanbestedingen, voor bijvoorbeeld wegenwerken en andere infrastructuurprojecten. Op dit moment is het in Europa toegelaten om milieucriteria in rekening te brengen bij openbare aanbestedingen, maar dit gebeurt zelden. We stellen voor een stap verder te gaan: verplicht overheden om de klimaatimpact als criterium op te nemen. Californië gaf recent het voorbeeld met de ‘Buy Clean California Act’, waarmee vermeden wordt dat de belastingbetaler grote klimaatvervuilers financiert. Ons land kan in Europa aan de kar trekken om een ‘Buy Clean Europe Wet’ uit te werken. Dat initiatief werkt het best in tandem met een CO2-heffing op import.
Vlaamse industrie klimaatvriendelijk
Een eerste aanzet om de Vlaamse industrie klimaatvriendelijk te maken, hebben we al: een recent rapport van de Vrije Universiteit Brussel en het instituut voor Europese studies, op vraag van de Vlaamse overheid, geeft een overzicht van mogelijkheden om de energie-intensieve industrie om te schakelen naar een industrie zonder CO2-uitstoot. Om die razend ambitieuze en broodnodige omslag te realiseren, hebben we nieuwe technologieën, producten, grondstoffen en productieprocessen nodig. Energie en materialen zullen maximaal uitgewisseld worden, zodat bijvoorbeeld de restwarmte en het afval van het ene bedrijf energie en grondstof voor het andere worden. En producten moeten in een kringloop belanden waarin ze vrijwel eindeloos hergebruikt worden. Om die innovaties te financieren, gebruiken we het geld van de grensbelasting en de CO2-prijs.
