De Vlaamse overheid houdt nog tot 19 oktober een consultatieronde voor het openbaar onderzoek voor twee nieuwe gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen: twee nieuwe aardgasleidingen van Fluxys worden tegen het licht gehouden. Eentje tussen Glabbeek en Halen en één tussen Zelzate en Kallo. Maar hebben we die extra gasbuizen wel nodig in een klimaatneutraal energiesysteem? Laten we ons huiswerk maken alvorens de schop in de grond te steken.
Fluxys argumenteert dat de gasleiding in Limburg noodzakelijk is voor de energiebevoorradingszekerheid van de regio. Ook omwille van de omschakeling van laagcalorisch naar hoogcalorisch gas in enkele Limburgse gemeenten zou de investering gewenst zijn. Net als de uitfasering van de nucleaire productiecapaciteit en de groei van de elektriciteitsvraag. Maar ook het feit dat er hernieuwbaar gas mee vervoerd kan worden moet in het voordeel pleiten van de graafwerken.
De leidingstraat tussen Zelzate en Kallo moet volgens Fluxys dan weer een antwoord bieden aan een aantal industriële gasaansluitingen in de haven. Op korte termijn zijn er belangrijke uitbreidingen gepland.
Tal van cijfers, plannen en studies wijzen op een dalend gasgebruik in de toekomst.
Voorbarige graafplannen?
Maar kloppen die argumenten wel? Tal van cijfers, plannen en studies zowel in Vlaanderen als Europese trends wijzen op een dalend gasgebruik in de toekomst. Op z’n minst is de evolutie van de gasvraag onduidelijk, en doen we er beter aan nog even af te wachten.
Fluxys gaat uit van de kernuitstap en een verhoogde gasvraag voor de nieuwe energiecentrales. Maar laten we eerst het regeerakkoord afwachten en goed analyseren hoeveel gascentrales er komen en waar dat zal zijn. Ook wat de industriesector betreft, vergalloppeert Fluxys zich. In opdracht van Vlaio wordt momenteel de laatste hand gelegd aan een studie die moet aangeven hoe we naar een koolstofarme industrie kunnen gaan in Vlaanderen. Past die nieuw geplande gasleiding van Zelzate naar Kallo überhaupt in dat plan? We hebben er voorlopig het raden naar.
Wat gebouwen betreft is de Vlaamse langetermijnrenovatiestrategie 2050 glashelder: we gaan naar 69% minder energiegebruik en een even grote daling in het gebruik van fossiele brandstoffen tegen 2050 voor woningen. Tertiaire gebouwen worden zelfs klimaatneutraal. Specifiek voor de stad Antwerpen toont de SEVIA studie aan dat aanzienlijke gebieden in aanmerking komen voor verwarming via een warmtenet en enkele andere zones kansrijk zijn voor een all electric verwarming. De stad geeft ook duidelijk aan dat ze die richting uit wil, en niet zomaar bij aardgas zal blijven.
Dalende gasvraag verwacht
Ook op Europees niveau gaan de meeste energie-experts uit van een daling van de gasvraag. Gek genoeg stelt zelfs een studie in opdracht van Gas4Climate, het consortium waar ook Fluxys deel van uitmaakt, dat er minder gasgebruik zit aan te komen. Terwijl Europa nu aan 4.577 TWh gasgebruik zit, zou het met maar liefst 37 procent dalen tegen 2050. De onderzoekers schatten dat het energiegebruik voor gebouwen tegen 2050 een duik zal nemen van 1.630 TWh naar 230 TWh.
Maar als we het Parijsakkoord willen halen, moeten we nog een flinke stap verder gaan en moet aardgas er helemaal uit, en snel nog ook. De Europese milieubeweging tekende zo’n klimaatproof energiescenario uit: doorgedreven elektrificatie in alle sectoren moet gepaard gaan met een snelle uitfasering van fossiele brandstoffen, steenkool wordt eruit gewipt tegen 2030, aardgas tegen 2035 en olieproducten tegen 2040. Het energiegebruik voor woningen neemt een fikse duik van maar liefst 77 procent. Verwarming verschuift van fossiele brandstoffen naar warmtenetten en warmtepompen.
Bezint eer ge begint
Het is merkwaardig dat geen van beide uitbreidingen van het gasnet vermeld wordt in het indicatief investeringsplan van Fluxys voor de periode 2020-2029. Nochtans zou je verwachten dat infrastructuurplannen van die grootteorde toch van belang zijn voor de aandeelhouders.
In elk geval zijn er genoeg redenen om de noodzaak van die uitbreidingen grondiger te bestuderen en het juiste beleidskader en extra onafhankelijk onderzoek af te wachten. Het EPOC project van Energyville kan hopelijk snel meer inzichten opleveren.
Bezwaar aantekenen tegen de plannen kan hier:
- Pijpleiding tussen Glabbeek en Halen
- Pijpleiding tussen Zelzate en Kallo.
