Het Europese Parlement stemt in de week van 10 februari over de goedkeuring van de lijst met Projects of Common Interest (PCI), de strategische energie-infrastructuur in de EU. Investeringsprojecten die op deze lijst staan, hebben de jackpot gewonnen: zij komen in aanmerking voor Europese publieke middelen. Eén probleem - of eerder 32: de lijst die ter stemming voorligt, bevat 32 gasprojecten. Die gaan lijnrecht in tegen de kersverse Green Deal. Het Europese Parlement moet zijn tanden laten zien en de Commissie haar huiswerk opnieuw laten doen.
29 miljard euro over de balk?
Naar aanleiding van de stemming in het Europees Parlement publiceerde de European Climate Foundation (ECF) deze week de studie ‘An updated analysis on gas supply security in the EU energy transition’. Dit onderzoek toont aan dat de 32 aardgasprojecten op de PCI-lijst een prijskaartje van 29 miljard euro hebben en goed zijn voor 338 GW extra capaciteit voor de Europese gasinfrastructuur. Gek genoeg tonen projecties van de Europese Commissie zelf aan dat om de 2030-klimaatdoelen te halen, we tegen 2030 net 29% minder gas moeten verbruiken.
De ECF-studie bestudeerde de nood aan gasinfrastructuur voor verschillende scenario’s. Wat bleek? Zowel voor het scenario dat de EU zich aan het Parijsakkoord houdt, als voor het geval er toch een grotere vraag aan gas zou blijven, volstaat het huidige netwerk. Meer nog: zelfs in geval van grote disrupties waarbij de aanvoer via pijpleidingen uit Rusland, Wit-Rusland of Algerije helemaal zou stilvallen, komt de EU niet in de problemen. De energieveiligheid is verzekerd. De extra geplande PCI-projecten dreigen gestrande investeringen te worden. In mensentaal: weggegooid (overheids)geld. In plaats van domweg meer pijpleidingen aan te leggen, benadrukken de onderzoekers, moet de EU maximaal inzetten op een integratie tussen het gas- en elektriciteitsnet om overinvesteringen te vermijden.
Kritiek van Europese energiewaakhond is niet van de poes
De European Agency for the Cooperation of Energy Regulators (ACER) publiceerde op 25 september 2019 al zijn analyse van de PCI-lijst en de manier waarop die tot stand kwam. De Europese energiewaakhond bekritiseerde enkele cruciale pijnpunten in het tot stand komen van de lijst en kwam tot de conclusie dat voor een groot aantal projecten niet aangetoond was dat de baten groter waren dan de kosten.
Zo wijst ACER er op dat bij de identificatie van de infrastructuurnoden geen aandacht ging naar andere oplossingen dan gewoon extra pijpleidingen bouwen. We kunnen veel beter de interne marktregels voor congestiebeheer en capaciteitsgebruik sterker afdwingen of tarieven instellen die grensoverschrijdende gasstromen bevorderen in plaats van afremmen.
Volgens de Europese Commissie zijn de financiële baten te hoog ingeschat. “Schort er iets met hoe de kosten-batenanalyse toegepast werd?” vraagt ACER zich af. “Of is de kwaliteit in het algemeen ondermaats?” ACER is ten slotte ook bezorgd dat foute keuzes een langdurige impact zullen hebben op de geschiktheid van de Europese gasinfrastructuur, op de toegevoegde waarde voor consumenten en de maatschappij in het algemeen. Net als zovelen maakt ACER de kanttekening dat de klimaatdoelen van de EU in gevaar kunnen komen bij verkeerde investeringsbeslissingen.
The proof of the pudding is in the eating
Woensdag stemde het Industrie Committee al over de PCI-lijst. Hoewel heel wat Europarlementsleden al bezwaren geuit hebben tegen de lijst, werd ze toch goedgekeurd met 54 stemmen voor, 17 tegen en 2 onthoudingen. Jammer, maar nog geen verloren strijd. Bij de plenaire stemming in februari zou het weleens tot een ander resultaat kunnen komen. Daar zitten heel wat meer ‘klimaatvriendelijke’ parlementsleden. Zo keurde het Europese Parlement op 15 januari de Green Deal goed en vroeg zelfs de klimaatdoelstellingen voor 2030 op te trekken naar 55% CO2-reductie.
Laten we hopen dat bij deze eerste échte test het Parlement voet bij stuk houdt en vraagt aan de Commissie om een nieuwe lijst op te stellen met energie-infrastructuurprojecten die wel compatibel is met de doelstellingen van het Parijsakkoord. BBL houdt alvast de Vlaamse parlementsleden in het oog. De geldkraan voor de fossiele industrie moet toe.
